Google is te machtig geworden - het is tijd voor een Europese zoek index!

Deze week verloor Google een beroep tegen een enorme EU-mededingingsboete voor het afknijpen van rivaliserende winkeldiensten op zijn zoekmachine. De boete van 2,4 miljard euro werd in 2017 uitgeschreven omdat Google zijn eigen prijsvergelijkende boodschappendienst bovenaan de zoekresultaten toonde, wat leidde tot een enorm nadeel voor concurrenten. Ongeacht de boete heeft Google nog steeds zoveel macht over onze zoekresultaten dat het bepaalt hoe wij de wereld zien. Dit moet veranderen.

Google's macht

De meerderheid van de Europeanen gebruikt Google search om het web te filteren. Het enorme marktaandeel geeft Google een immense macht, die het bedrijf in het verleden - herhaaldelijk - heeft misbruikt.

In zijn vonnis tegen Google zei het hof: "Door zijn eigen vergelijkingsdienst op zijn algemene resultatenpagina's te bevoordelen door een gunstiger weergave en positionering, terwijl het de resultaten van concurrerende vergelijkingsdiensten op die pagina's degradeert door middel van rangschikkingsalgoritmen, is Google afgeweken van de concurrentie op de merites."

De boete was oorspronkelijk in 2017 uitgeschreven, toen een record (en ook de eerste van drie antitrustboetes van de EU in de afgelopen jaren). Maar door het langdurige gerechtelijk onderzoek kon Google zijn dominante positie op de markt verder versterken.

Shivaun Raff, directeur en medeoprichter van Foundem, een Europese vergelijkingsdienst die de oorspronkelijke klacht tegen Google heeft helpen indienen, zei hierover het volgende: "Hoewel we blij zijn met het vonnis van vandaag, maakt het de aanzienlijke consumenten- en concurrentiebeperkende schade niet ongedaan die is veroorzaakt door meer dan een decennium van verraderlijke zoekmanipulatiepraktijken van Google."

Toch heeft de zaak een precedent geschapen voor de manier waarop de EU omgaat met verwante klachten over de prominente plaats die Google binnen zijn zoekprogramma's geeft aan zijn eigen kaarten, vluchtprijsresultaten en lokale bedrijfsvermeldingen.

De geschiedenis van de EU vs Big Tech

De nieuwste uitspraak tegen Google komt te midden van een reeks pogingen om grote Amerikaanse techbedrijven, waaronder Google, Apple, Facebook, Amazon en Microsoft, aan banden te leggen. De bedrijven worden beschuldigd van belastingontduiking, het verstikken van concurrentie, het stelen van media-inhoud en het bedreigen van de democratie door het verspreiden van nepnieuws.

Momenteel werkt de EU ook aan de Digital Markets Act (DMA) om Big Tech beter te reguleren en de macht van grote (Amerikaanse) techbedrijven in te perken. Op dit moment kunnen grote techbedrijven hun marktaandeel behouden en vergroten door standaard apps, standaard zoekmachines etc. aan te bieden via hun producten zoals telefoons, browsers etc., een praktijk die gestopt moet worden.

Vicevoorzitter van de Commissie Margrethe Vestager vergelijkte de reikwijdte van de wetgevingsvoorstellen met de invoering van de eerste verkeerslichten:

"Verkeerslichten werden ontwikkeld in reactie op een fundamentele technologische innovatie: de uitvinding van de auto. En ik denk dat net als toen - meer dan 100 jaar geleden - we nu zo'n enorme toename in het gebruik van het internet hebben dat we nieuwe regels nodig hebben die orde in de chaos brengen."

Het probleem is dat Google zowel een dienstverlener als een platform is, en het is al meerdere malen bewezen dat ze hun eigen diensten op hun eigen platform hebben bevoordeeld. Hoewel Google tot nu toe miljarden aan boetes heeft moeten betalen, lijkt de praktijk niet helemaal gestopt te zijn.

Het probleem met de macht van zoekmachines kan echter veel ernstiger gevolgen hebben dan alleen economische.

Enorm potentieel voor misbruik

Vandaag heeft de zoekmachine van Google ongeveer 90% van het marktaandeel in Europa. Dit is problematisch omdat zoekmachines ons venster op de wereld zijn. Het gebruik van een alternatieve zoekmachine lost het probleem echter niet eens op.

Wereldwijd zijn er vier zoekindexen beschikbaar: Google (VS), Bing (VS), Yandex (Rusland) en Baidu (China). Deze indexen worden door verschillende zoekmachines gebruikt, maar de output - de zoekresultaten - worden nog steeds bepaald door Google, Bing, Yandex of Baidu, afhankelijk van de gebruikte dienst.

Yandex in Rusland en Baidu in China maken duidelijk hoe verwoestend de macht van zoekmachines kan zijn. Inhoud wordt hier gefilterd en gecensureerd volgens politieke ideeën. In China is bijvoorbeeld het bloedbad van Tianmen, waarbij studentenprotesten met geweld werden neergeslagen, niet te vinden via de zoekmachine Baidu.

Door een gebrek aan transparantie over hun algoritmes zijn zoekmachines bijzonder kwetsbaar voor politieke en economische manipulatie. Zij kunnen worden misbruikt als een instrument voor opinievorming, wat natuurlijk een enorm gevaar is voor de democratie en de vrijheid van meningsuiting.

Afhankelijkheid van geheime algoritmen

De manier waarop rangschikkingsalgoritmen werken, hoe ze de volgorde van zoekresultaten bepalen, wordt geheim gehouden door de aanbieders van zoekmachines. Enerzijds is dit een begrijpelijke stap, want als de algoritmen transparant en gemakkelijk te begrijpen zouden zijn, zou vrijwel iedereen de mogelijkheid hebben om de presentatie van de resultaten door zoekmachines te manipuleren. Anderzijds maken de niet-transparante algoritmen het moeilijk te begrijpen of zoekresultaten vrij van manipulatie zijn.

In principe betekent dit dat transparante algoritmen manipulatie van "buitenaf" mogelijk maken, terwijl niet-transparante algoritmen manipulatie van "binnenuit" mogelijk maken, bijvoorbeeld door de aanbieder van de zoekmachine zelf.

Europese zoek index

Alles bij elkaar is dit een bedreiging voor Europa als vrije democratie: De manier waarop we naar de wereld kijken hangt af van Amerikaanse bedrijven: Alphabet en Microsoft (de moederbedrijven van Google en Bing).

De informatie op het internet wordt beheerd door de VS, Rusland en China, omdat zij een of meer zoekindexen hebben.

Russische of Chinese zoekmachines gebruiken als alternatief is uit den boze vanwege hun overduidelijke censuur van politiek afwijkende meningen.

Tot op heden bestaat er echter geen Europese zoekindex. Gezien de immense macht die we doorgeven aan Amerikaanse bedrijven, is het hoog tijd voor een open source zoekindex, hier in Europa ontwikkeld.

Gelukkig is er al een initiatief dat hieraan werkt, de Open Web Index.

Een verklaard doel van de Open Web Index is ook om de index te scheiden van de service:

"Het scheiden van de index en de diensten maakt het mogelijk een veelheid van diensten, al dan niet bestaande als zoekmachines, te draaien op een gedeelde infrastructuur. ... Terwijl de diensten hun eigen verdere indexering mogen doen om documenten voor te bereiden, wordt een deel van de geavanceerde indexering ook geleverd door de open infrastructuur. Bovendien, aangezien moderne zoekmachines zwaar leunen op gebruiksgegevens, worden deze gegevens (met name zoekopdrachten die naar de index worden geleid) verzameld en beschikbaar gesteld voor hergebruik."

Redenen voor Europese zoek index

De digitale rechtenorganisatie Digitalcourage heeft zes redenen verzameld waarom een Europese zoekindex noodzakelijk is:

1. Europa zou niet langer afhankelijk zijn van de toegang tot indexen van de VS, Rusland en China - en daarmee de soevereiniteit versterken.
2. Europese wetten en waarden vormen het kader voor de zoekindex en dus ook voor zoekmachines en andere producten die daarop gebaseerd zijn. Een verscheidenheid aan zoekmachines is bevorderlijk voor de democratie in de wereld.
3. Er is een mogelijkheid voor nieuwe bedrijfsmodellen van zoekmachines die niet "pseudo-vrij in ruil voor gebruikersgegevens" zijn. Zo zouden gebruikers zoekmachines van hun keuze kunnen financieren - door middel van een abonnement, als coöperatie, of via donaties.
4. De EU kan ervoor zorgen dat de index onder eerlijke voorwaarden gebruikt kan worden en dat er gezonde concurrentie is.
5. Op dit moment vertrouwen we op individuele zoekmachines die ons niet toestaan te zien hoe hun zoekalgoritmen en gegevensverzamelingen zijn opgebouwd. Dit maakt manipulatie en misbruik mogelijk.
6. Toegang tot gegevens, informatie en kennis kan momenteel worden beperkt op basis van economische of politieke belangen van de betreffende aanbieder.

Breek de macht van Google

Terwijl Europese en Amerikaanse rechtbanken proberen de macht van Google in te perken, kan iedereen hier zijn steentje aan bijdragen: Begin nu uw reis naar deGoogle!

Bekijk hier waarom het ook tijd is om Gmail te verlaten voor gratis versleutelde e-mail.